میزان بذر آفتابگردان در هکتار
میزان بذر مورد نیاز آفتابگردان در هر هکتار به چندین عامل کلیدی بستگی دارد، اما مهم‌ترین عامل تراکم بوته نهایی مورد نظر شماست.
از آنجایی که بذر آفتابگردان هیبرید (هم روغنی و هم آجیلی) معمولاً به صورت "بوته در هکتار" برنامه‌ریزی می‌شود، ابتدا باید تراکم مطلوب را مشخص کرده و سپس میزان بذر (به کیلوگرم) را محاسبه کنید.
۱. تعیین تراکم بوته مطلوب (اولویت اصلی)
بهترین عملکرد در آفتابگردان از طریق حفظ تراکم بهینه بوته در هکتار حاصل می‌شود:
| نوع کشت | شرایط محیطی | تراکم بوته توصیه شده (بوته در هکتار) |
| کشت آبی (اصلی) | مناطق حاصلخیز با آبیاری مناسب (روغنی) | ۶۰,۰۰۰ تا ۷۰,۰۰۰ بوته |
| کشت آبی (آجیلی) | برای تولید دانه‌های درشت‌تر (خوی، مرند) | ۴۰,۰۰۰ تا ۵۵,۰۰۰ بوته |
| کشت دوم (دیرتر) | مناطق مرکزی (کشت بعد از غلات) | ۸۰,۰۰۰ تا ۹۰,۰۰۰ بوته |
| کشت دیم | مناطقی با بارندگی کافی (بالای ۵۰۰ م.م) | ۴۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ بوته |
توجه مهم برای آجیلی: در کشت آجیلی (مثل ارقام دور سفید یا شمشیری)، کشاورزان عمداً تراکم را پایین‌تر انتخاب می‌کنند تا رقابت بین بوته‌ها کاهش یافته و دانه (تخمه) درشت‌تر و بازارپسندتری تولید شود.
۲. محاسبه میزان بذر بر اساس وزن (کیلوگرم در هکتار)
میزان بذر مورد نیاز بر اساس وزن (کیلوگرم) رابطه مستقیمی با وزن هزار دانه (TGW) بذر انتخابی دارد. بذور آجیلی بزرگتر هستند، بنابراین وزن بیشتری در هکتار نیاز دارند.
الف) برای بذر آفتابگردان هیبرید روغنی:
میزان بذر: معمولاً بین ۵ تا ۸ کیلوگرم در هکتار است.
توضیح: از آنجا که بذور روغنی کوچک‌تر هستند (وزن هزار دانه کمتر)، وزن کمتری برای رسیدن به تراکم ۶۰ تا ۷۰ هزار بوته مورد نیاز است.
ب) برای بذر آفتابگردان هیبرید آجیلی:
میزان بذر: معمولاً بین ۷ تا ۱۲ کیلوگرم در هکتار است.
توضیح: بذور آجیلی (مانند S400 یا دور سفید) به دلیل درشت‌تر بودن و داشتن وزن هزار دانه بیشتر (مانند ۱۲۰ تا ۱۷۰ گرم در برخی ارقام)، برای کاشت همان تعداد بوته، وزن بیشتری از بذر لازم دارند.
| نوع کشت و هدف | تراکم تقریبی بوته نهایی | میزان بذر تقریبی (کیلوگرم در هکتار) |
| روغنی (عملکرد بالا) | ۶۵,۰۰۰ بوته | ۵ تا ۸ کیلوگرم |
| آجیلی (کیفیت بالا) | ۴۵,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ بوته | ۷ تا ۱۲ کیلوگرم |
۳. عوامل تأثیرگذار در انتخاب نهایی میزان بذر
برای تعیین دقیق‌ترین میزان بذر برای زمین خود، باید این عوامل را در نظر بگیرید:
قوه نامیه (درصد جوانه زنی) بذر: اگر قوه نامیه بذر کمتر از ۹۰٪ باشد، باید بذر بیشتری بکارید.
راهکار: برای اطمینان از استقرار تراکم نهایی مطلوب (مثلاً ۵۰,۰۰۰ بوته)، بهتر است تعداد بذر کاشته شده را کمی بالاتر (مثلاً ۱۰ تا ۲۰ درصد بیشتر) در نظر بگیرید تا افت‌های ناشی از کیفیت بذر یا شرایط نامناسب زمین جبران شود.
کیفیت آماده‌سازی زمین: اگر بستر بذر نامناسب باشد (کلوخه‌های بزرگ یا شخم ناکافی)، بذر بیشتری هدر می‌رود.
رقم بذر: هر رقم هیبرید، وزن هزار دانه متفاوتی دارد که باید از روی بسته بذر یا کاتالوگ شرکت تأمین‌کننده بررسی شود.
