تهیه زمین در زراعت آفتابگردان بسیار با اهمیت است. زیرا آفتابگردان گیاهی است که به ساختمان خاك بسیار حساس بوده و ریشه عمیق این گیاه براي توسعه، گسترش و استقرار احتیاج به خاك پوك دارد در چنین شرایطى حرارت، تهویه، رطوبت لازم براي جوانه زدن و رشد جوانه را به گونه اي رضایت بخش تأمین مىگردد.
تفاوت رشد و نمو آفتابگردان در دو خاك غیرآماده و خاك آماده و مناسب قابل ملاحظه است.در صورتی که کشت ما بعد از غلات باشد ، به منظور پیشگیری از مشکلات کشت مکانیزه لازم است بقایای محصول از زمین جمع آوری شود . پس از آن در فصل پاییز هنگامی که رطوبت خاک مناسب است با یک شخم عمیق زمین را برای بهار آماده می کنیم.
برای داشتن یک زمین مساعد جهت کاشت با دستگاه مکانیزه لازم است در بهار با یک دیسک (ترجیحا عمود بر هم ) و سپس ماله یا لولر ، شرایط را برای کار با دستگاه کاشت محیا کرد.
بهترین تاریخ کشت مناسب آفتابگردان بسته به آب و هوای هر منطقه متفاوت است و زمانی است که حداقل درجه حرارت خاک بین 8 تا 10 درجه سانتی گراد باشد. که برای جوانه زنی مناسب است. یکی از عوامل تعیین کننده تاریخ کاشت مناسب همزمان شدن دوران گرده افشانی با فعالیت حشرات و فرار دوران گرده افشانی و اوایل دانه بندی از گرمای شدید تابستان است.
آفتابگردان گیاهی گرما دوست و مقاوم به سرماست از این رو ساعات آفتابی بیشتر در طول روز بر عملکرد آفتابگردان تأثیر مثبت خواهد داشت. در صورتی که میانگین حرارت شبانه روزی هوا کمتر از 10 درجه و بیشتر از 35 درجه سانتی گراد نباشد رشد مطلوبی خواهد داشت.
مناطق معتدل و سرد: اواسط فروردین ماه تا اواخر اردیبهشت
مناطق گرمسیر: اواخر دی ماه تا اواسط اسفند
نکاتی که باید با توجه به شرایط منطقه در کاشت آفتابگردان در نظر گرفته شود.
. دمای زمان گلدهی
. رطوبت خاک
. دمای خاک
. عمق کاشت
. خطر سرمازدگی
مبنای عملکرد در کاشت آفتابگردان تعداد بوته در هکتار است.
درآفتابگردان آجیلی:
42000 – 40000 بوته درهکتار در شرایط مرطوب مورد نظر است.
آفتابگردان به دو صورت مکانیزه و سنتی قابل کشت است . کشت مکانیزه آن با ادوات و ماشین آلات رایج و بذرکارهایی است که عملیات ایجاد شیار ، کاشت بذر و خاک دادن روی آن همزمان صورت میگیرد و می توان با بذرکارهای معمولی و پنوماتیک کشت کرد.
عمق کاشت بذر روی پشته 4 تا 6 سانتی متر و روی بستر مسطح 3 تا 5 سانتی متر است . همچنین عمق کاشت در خاکهای سنگین 4 تا 5 سانتی متر و در خاکهای سبک 5 تا 7 سانتی متر توصیه می شود.
فاصله ردیف یا بین خطوط کاشت معمولا 40 * 60 یا 35 * 70 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
میزان بذر مصرفی آفتابگردان در کشت ردیفی یا مکانیزه 6/5 تا 7 کیلو گرم در هکتار است.
یکی از عملیات مهم در زراعت آفتابگردان کولتیواتور زنی می باشد. این کار با اهداف کنترل علفهای هرز ، سله شکنی ، خاکدهی پای بوته ، تهویه خاک ، اختلاط کود با خاک ، حرکت مواد غذایی در خاک و ترمیم جویچه ها صورت می گیرد.
یک تا دو بار کولتیواتور زنی در مرحله 10- 8 برگی و 20 - 15 سانتیمتری باعث افزایش چشمگیر عملکرد خواهد بود.
آفتابگردان در طول دورة رشد و نمو خود به 7- 6 بار آبیاري نیاز دارد که این مراحل عبارتند از :
خاك آب، زمان استقرار ریشه، ساقه رفتن، مرحلۀ ستاره سو، گلدهی و دانه بندي و پر شدن دانه. براي سبز شدن و استقرار گیاه
اگرچه آفتابگردان گیاهی است که تا حدودي به خشکی متحمل است، اما دستیابی به عملکردهاي بالا مستلزم تأمین رطوبت کافی در تمام مراحل رشد گیاه است. همۀ مراحل زندگی گیاه به نوعی به کم آبی حساسیت دارد ولی سه هفته قبل از گلدهی تا سه هفته بعد حساسترین زمان به کم آبی می باشد و کمبود آب در این فاصله خسارت جبران ناپذیري را بدنبال دارد.
آبیاری افتابگردان به دو روش سنتی و مکانیزه امکان پذیر است آبیاری سنتی به دو روش غرقابی و جوی پشته ای و در روش مکانیزه به صورت تیپ و بارانی انجام می گیرد.
بهترین روش آبیاری در مزارع آفتابگردان سیستم تیپ می باشد.
مزایای آبیاری به روش تیپ عبارتند از:
آبیاری به روش بارانی دارای مزایای فوق می باشد ولی به دلیل پاشش آب روی برگها مخصوصا طبق به هنگام گلدهی هم محیط مناسبی برای رشد قارچها و بیماریها روی برگها و طبق ایجاد می کند و هم با ایجاد رطوبت روی گلها ،گرده افشانی را با مشکل مواجه می سازد.
در آبیاری غرقابی علاوه بر مصرف بیش از نیاز آب، امکان انتقال بذور علفهای هرز و همچنین انتقال عوامل بیماری زا از بوته ای به بوته دیگر فراهم می گردد.
بهترین زمان برداشت زمانی است که دانه ها کاملاً رسیده باشند در این حالت پشت طبقها به رنگ زرد مایل به قهو هاي در می آید و برگها قهوه اي رنگ می شوند که رطوبت در این زمان 50 ٪ است البته بسته به رقم بذر کاشته شده زمان برداشت متفاوت است چون تعداد روز از سبز شدن تا برداشت در آنها متفاوت است.
برداشت به دو روش مکانیزه و سنتی انجام می شود. برداشت ارقام پاکوتاه با کمباین غلات با اضافه نمودن هد مخصوص برداشت آفتابگردان امکان پذیر است. البته بایستی یک سري تنظیمات خاص انجام داد که دانه شکسته نشود. با انجام تنظیمات ضمائم آن شامل سرعت حرکت رو به جلو کمباین و سرعت سیلندر ها یا کوبنده ها و تنظیم ضد کوبنده و باد می توان عملیات برداشت را با راندمان بالا انجام داد.
به ﻃـﻮر ﮐﻠـﯽ ﺑﺮداﺷـﺖ زﻣﺎﻧـﯽ ﺻـﻮرت ﻣـﯽ ﮔﯿـﺮد ﮐـﻪ ﭘﺸـﺖ ﻃﺒﻖ ﻫـﺎ ﺑـﻪ رﻧـﮓ زرد ﻣﺎﯾـﻞ ﺑـﻪ ﻗﻬـﻮه اي درآﻣـﺪه و ﺑﺮﮔﻬــﺎي ﮐﻨــﺎري ﻃﺒــﻖ ﻗﻬــﻮه اي ﺷــﻮﻧﺪ